„TOLEDO”
„Toledo” to Więzienie Karno-Śledcze nr III przy ul. Namysłowska 6. Pozostał po nim tylko pień drzewa, na którym wieszano skazanych. Dziś znajduje się tu Pomnik ku Czci Pomordowanych w Praskich Więzieniach żołnierzach podziemia niepodległościowego. Spotkanie w tym miejscu prowadził Sławomir Wojdat z Prawicy Rzeczypospolitej. Wstępem do uroczystości była inscenizacja przygotowana przez Grupę Historyczną „Niepodległość.” W dojmujący sposób pokazano, jak wyglądało zamordowanie więźnia strzałem w tył głowy, bo – jak potwierdził były więzień, Witalis Skorupka – właśnie w ten sposób tu, w piwnicy więzienia dokonywano egzekucji.
Ks. prałat Jan Strzyż, proboszcz parafii Matki Bożej Loretańskiej, poprowadził modlitwę. Hanna Szczepanowska z Szarych Szeregów mówiła o przesłaniu, jakie pozostawił młodemu pokoleniu rotmistrz Pilecki i inni Niezłomni. Burmistrz Pragi Północ, Paweł Lisiecki zapewnił o swojej determinacji w dążeniu do upamiętnienia miejsc praskich katowni. Krzysztof Kawęcki, historyk, wskazywał na konieczność odkłamania historii tak, aby nikt nie sądził już, że po 1945r. w Polsce miała miejsce wojna domowa, a nie walka z nowym okupantem, ani, że Armia Czerwona przyniosła nam wyzwolenie. Niezmordowany Witalis Skorupka, 93-letni prezes Związku Skazanych na Karę Śmierci i zarazem były więzień „Toledo” opowiadał o swoich przeżyciach. Wspominał dowódcę, płk Janczara. Z przejęciem relacjonował swoje, bezskuteczne jak dotąd, starania o umieszczenie przy pomniku nazwisk pomordowanych tu osób. Przygotowaną przez pana Witalisa listę ofiar odczytał Piotr Gutowski. Zaznaczono, że jest ona niepełna. Przy niektórych nazwiskach brzmiał jedynie rok śmierci.
Kwiaty przy pomniku złożyli przedstawiciele władz dzielnicy z burmistrzem, Pawłem Lisieckim, radni PIS, Prawica Rzeczypospolitej, Obóz Wielkiej Polski, Grupa Historyczna „Niepodległość”, mieszkańcy, a także przedstawiciele RSM – spółdzielni mieszkaniowej, której budynki stanęły na powięziennym terenie. Spotkanie zamknęło przemówienie Jacka Wójcikowskiego, przedstawiciela Obozu Wielkiej Polski, współorganizatora uroczystości.
BRÓDNO
Na Cmentarzu Bródnowskim tuż przy bocznej bramie (al. 45 N) okazały pomnik przypomina, że tu czekają na ekshumację pochowani bez pogrzebu Żołnierze Niezłomni, ofiary komunistycznego terroru. 28 lutego, w przeddzień Święta Żołnierzy Wyklętych zgromadziły się tu osoby chcące uczcić ich pamięć. Uroczystości towarzyszył oddział Grupy Historycznej „Niepodległość” i poczet sztandarowy Zespołu Szkół nr 33 z ul. Targowej. Rozpoczęto od hymnu. Prowadząca, Magdalena Kowalewska, powiedziała, że kwatera w okolicy pomnika to nie jedyne miejsce potajemnych pochówków na tym cmentarzu. Burmistrz Pragi Północ, Paweł Lisiecki (PIS) apelował o szerzenie pamięci o Żołnierzach Niezłomnych. Hubert Kosowski, praski dokumentalista, przypomniał postać porucznika Edwarda Nowickiego, zamordowanego w więzieniu przy Namysłowskiej, tzw.„Toledo”, a pochowanego najprawdopodobniej na Bródnie. Wyraził nadzieję na przeprowadzenie ekshumacji ofiar na bródnowskiej „Łączce”.
Wiązanki złożyli przedstawiciele PISu, burmistrz Pragi Północ i Solidarni 2010.
Apel pamięci uświadomił zebranym, że stoją przy największej choć wciąż bezimiennej mogile na tym cmentarzu.
Po salwie honorowej ks. Stanisław Małkowski poprowadził modlitwę. Ufamy, że Polska będzie. Naszą wspólnotę wspiera armia Niezłomnych z tamtego świata, mówił kapłan.
Następnie uczestnicy uroczystości udali się do kolejnej stacji obchodów Dnia Żołnierzy Wyklętych przy ul. 11 Listopada 68, gdzie od września 1944r. urzędował doraźny sąd wojskowy NKWD.
STRZELECKA 8
W tym, wybudowanym tuż przed wojną budynku, w latach 1944 – 1945 funkcjonował areszt śledczy NKWD, a następnie Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (1945 – 1948). Tu NKWD rozpoczęło prześladowania obrońców polskiej niepodległości, gdy na drugim brzegu Wisły trwało jeszcze Powstanie Warszawskie.
Zorganizowane przez Praską Wspólnotę Samorządową obchody Dnia Żołnierzy Wyklętych zgromadziły liczne grono uczestników. Wśród oddających hołd pomordowanym znaleźli się m.in. przedstawiciele władz dzielnicy, kombatanci, Rycerze Zakonu św. Jana Pawła II, Bractwo Kurkowe, uczniowie LO im. Piłsudskiego, Zespołu Szkół nr 33 i Szkoły Podstawowej nr 258 ze sztandarami, Solidarni 2010, a także osoby takie jak sędzia Bogusław Nizieński czy proboszcz miejscowej parafii pw. Matki Bożej z Lourdes, ks. Stanisław Kosiorowski. Wartę trzymała asysta wojskowa.
Grupa Historyczna „Niepodległość” przedstawiła inscenizację zamordowania przez czekistów polskiego patrioty.
Burmistrz Pragi Północ, Paweł Lisiecki (PIS) zwrócił uwagę na aktualność wzorca Żołnierzy Niezłomnych, którzy umiłowali wolność i Ojczyznę.
Pod tablicą upamiętniającą to miejsce kaźni spoczęły liczne wieńce i wiązanki. Wśród składających je byli m.in.: Burmistrz Paweł Lisiecki (PIS) i wiceburmistrz Dariusz Wolke (WWS), przedstawiciele Urzędu Dzielnicy, Praska Wspólnota Samorządowa, stowarzyszenie Kolekcjonerzy Czasu, kibice „Legii Warszawa”, Oddział Praski PIS, Stowarzyszenie Przyjaciół Pragi, Wspólnota Mieszkaniowa „Konopacka” i właściciel kamienicy Strzelecka 8, Andrzej Amanowicz.
Wiceprzewodniczący Rady Dzielnicy, Jacek Wachowicz z Praskiej Wspólnoty Samorządowej, podsumował spotkanie. Zapowiedział upamiętnienie kolejnych katowni na Pradze, m.in. przy ul. Targowej 81. Mówił o trudnościach, jakie napotyka plan utworzenia Muzeum Żołnierzy Niezłomnych w Pałacyku Konopackiego i zachęcał zebranych do przyjścia na sesję Rady Dzielnicy, na której ta sprawa będzie omawiana. Mówił, że w piwnicy domu przy ul. Strzeleckiej 8 ma powstać izba pamięci poświęcona osobom, które tam były więzione. Ten projekt ma szanse zostać zrealizowany dzięki współpracy właściciela kamienicy z IPNem.
Uroczystość zakończył hymn państwowy, zaintonowany przez kibiców „Legii”.
Relacja i zdjęcia - Iza S.
relacja video oraz galeria- Husarz
